شیخ زائد را باید پدر امارات نامید. مردی که با لباس ساده و در میان انبوهی از کپرها و شن‌ها و ماسه‌ها در حدود ۳۰ سال پیش رهبری استقلال امارات را به عهده داشت و اکنون چندی است که به علت کهولت و بیماری چشم از جهان فرو بسته است. کشوری که در آن زمان به هیچ می‌مانست و جز تلی از خاک و ماسه و خانه‌های گلی چیز دیگری در آن یافت نمی‌شد، در عرض ۳۰ سال به غول اقتصادی و توریستی جهان بدل شده است. هواپیمایی دولتی آن، سال‌ها است که در میان همه ی ایرلاین ها بهترین شناخته می‌شود و عجایبی، که همه و همه در حدود همین ۳۰ سال گذشته اتفاق افتاده است.
و اکنون قطر نیز با نیم‌نگاهی به این کشور می‌خواهد از قافله‌ی پیشرفت عقب نماند و فردا سایر کشورهای منطقه و پس‌فردا …
و اما ما ایران بزرگ و چهار فصل ـ با قابلیت‌های بی‌نظیر از هر نظر در کجا قرار داریم این سؤالی است که متولیان باید پاسخگو باشند ترجمه مقاله زیر می‌تواند ما را با امارات بیشتر آشنا کند و بیشتر ما را در فکر فرو برد.
جیم کرین نویسنده مشهور آسوشیتدپرس در گزارش «دبی، سریع‌ترین شهر دنیا» وقتی به توسعه و بسترسازی‌های بندر جبل علی می‌پردازد به نقل از همکار خود ری ویکر می‌نویسد:
«… مقاله‌ای، که آن را ری ویکر گزارشگر وال استریت ژورنال در ۱۹۸۰ میلادی نوشته بود، به آنجا می‌رسید که می‌گفت تنها راه توجیه این ساخت‌وسازها در دبی آن است که بگوییم شیخ راشد از نوعی «عقده ساختمان‌سازی» رنج میبرد. ویکر تنها شخص شکاک نبود. خود اهالی دبی هم در این زمره بودند، به‌خصوص نسبت به بندر جبل علی، که از مرکز شهر کیلومترها فاصله داشت این بار، حتی پسران شیخ راشد هم از وصف او خارج شدند.
شیخ محمد در زندگینامه‌اش تعریف می‌کند که تاجران دبی به او متوسل شدند تا پدرش را بر سر عقل بیاورد. محمد جوان پذیرفت، و بی‌پرده از پدرش خواست که قبل از آنکه شهر ورشکسته شود کار را متوقف کند. شیخ سالخورده یکی به چپقش زد و به پسرش گفت: «من دارم این بندر را حالا می‌سازم؛ چون زمانی خواهد رسید که تو از عهده هزینه‌اش برنخواهی آمد.»
داستان امارات متحده عربی و به‌ویژه شیخ‌نشین دبی داستان غریبی است که می‌توان آن را به‌جرئت به داستان‌های هزار و یک شب تشبیه کرد. همان‌قدر عجیب، سکرآور و انتزاعی. اما به‌رغم این وضعیت دراماتیک. دبی اینک شهری است که به قول جیم کرین نویسنده کتاب «دبی، سریع‌ترین شهر دنیا» از دل صحرای لم یزرع و بی‌آب‌وعلف «فوران» کرده و وجود خود را برای جهان به اثبات رسانده است. اینک دبی شهری در ساحل جنوبی و داغ خلیج‌فارس را که به یکی از مراکز مهم مالی و توریستی جهان تبدیل‌شده نمی‌توان نادیده گرفت.
برج العرب
این شهر هم‌اکنون لوکس‌ترین و گران‌ترین هتل جهان را (برج العرب) در خود جای داده و همزمان بلندترین ساختمان دست بشر به نام برج خلیفه در این شهر است که سقف آسمان را شکافته است و این‌همه تا همین دو دهه پیش آن‌قدر رویایی می‌نمود که برخی حتی زحمت اندیشیدن به آن را به خود نمی‌دادند. در کنار توریسم و بانکداری و ساختمان‌سازی دبی در زمینه مهم دیگری نیز به خوبی رشد کرده و اکنون دارای یکی از بزرگ‌ترین بنادر تجاری جهان است.
بندر جبل علی در شمال شرقی این شهر هم اکنون یازدهمین بندر بزرگ کانتینری جهان است که رویای تبدیل شدن به یکی از ۵ بندر بزرگ را در سر می‌پروراند. بندر جبل علی با دستیابی به توان تخلیه و بارگیری حدود ۱۲ میلیون TEU دست به کار بزرگی زده است؛ چرا که بندری در همان حوالی و با مزیت‌های جغرافیایی برتر نسبت به این بندر به‌تازگی و به‌زحمت توانسته به رکورد حدود ۳ میلیون TEU دست یابد. عملیات ساخت بندر شهید رجایی دیرزمانی پیش از بندر جبل علی و در سال‌های آغازین دهه ۱۳۵۰ آغاز شد و اینک پس از ۴ دهه به نیمه راه اهداف بلندپروازانه خود نیز نرسیده است.
این در حالی است که ساخت بندری به بزرگی بندر جبل علی کنونی همواره برای امارات یک دیوانگی محسوب می‌شد که تنها یک رییس قبیله با اختیارات تام خود می‌توانست از عهده توجیه و اجرای آن برآید. اما اکنون این بندر نه‌تنها هیچ نشانی از جنون در خود ندارد، بلکه با سطح بالای کیفیت خدمات آن حدود ۵۰۰۰ شرکت خارجی معتبر را به خود جذب کرده است. تمام لاینرهای کشتیرانی معتبر جهان ترجیح می‌دهند بار خود را به مقصد خلیج‌فارس در این بندر تخلیه کنند تا از مزایا و خدمات آن بهره‌مند شوند.
برتری خدمات در بندر جبل علی مرهون پورت اپراتور این بندر است که خود قصه دیگری است.
بانک اسلامی دبی تمامی اصول اسلامی را رعایت می‌کند
بانک اسلامی دبی (DIB) که در سال ۱۹۷۵ تأسیس شد، اولین بانک اسلامی است که اصول و قواعد اسلام را در تمام زمینه‌ها رعایت کرده و بزرگ‌ترین بانک اسلامی در امارات متحده عربی است. بانک اسلامی دبی یک شرکت سهامی عام است که سهام آن در بازار مالی دبی به ثبت رسیده است. این بانک در مشارکت‌های داخلی و بین‌المللی درگیر شده که باعث به وجود آمدن DIB در پاکستان با مسئولیت محدوده شده است. این بانک با یک شرکت تابعه شبکه‌ای از چندین شعبه در چندین شهر اصلی پاکستان تشکیل داده است. بانکداری اسلامی‌دبی (DIB) همچنین یک دفتر نمایندگی در ترکیه دارد و گواهینامه مقدماتی بانکداری توسط بانک مرکزی عمان را دریافت کرده است تا بتواند به‌عنوان یک موسسه مالی اسلامی با هویت جدید «بانک اسلامی دبی – عمان» فعالیت کند.
دروازه‌ای به‌سوی بانکداری بهتر
در تفکرات سازمانی بانک اسلامی دبی بیان شده است که این بانک دروازه‌ای به‌سوی یک تجربه جدید بانکداری است و محلی است که مشتری همیشه در اولویت قرار دارد.
DIB حساب‌های سپرده‌گذاری با بهترین ارزش را برای مشتریانش در نظر می‌گیرد و به هر مشتری که به دنبال یک شریک مالی برای یک معامله تجاری چندین میلیون دلاری باشد بر اساس مقرراتش تا جای ممکن کمک خواهد کرد. نکته جالبی که در این تفکر نهفته است موضوع شریک بودن بانک با مشتری است؛ بدان معنا که بانک و مشتری در فعالیت تجاری و سود و زیان این تجارت و تولید شریک هستند.
شفاف‌سازی و ارزش‌های اخلاقی؛ جاذبه بانکداری اسلامی
بانک اسلامی دبی را از زمان تأسیس (در سال ۱۹۷۵) به‌عنوان نخستین‌های بانکداری اسلامی، با خدمات کامل در سطح جهان و پیشروی بدون چون و چرا در زمینه بانکداری می‌داند و این بانک استانداردها را برای دیگران نیز تنظیم می‌کند تا از آن‌ها پیروی کنند و همین امر باعث می‌شود که در دنیای عرب و بین‌الملل برتری خود را به دیگران بشناساند.
امروزه بانکداری اسلامی به‌صورت چشمگیری به‌عنوان یک گزینه برتر نسبت به بانکداری تجاری سنتی شناخته می‌شود و از این‌رو در حال جذب کردن بسیاری از مشتریان غیرمسلمان است که توسط تعهد جاودانه و ماندگار این سیستم به شفاف‌سازی و ارزش‌های اخلاقی به این بانک جذب می‌شوند.
به همین خاطر است که در حال حاضر بانکداری اسلامی به اکثر بخش‌های اقتصادی جهان راه یافته و به‌سرعت در حال رشد است.
رموز موفقیت بانک DIB
بانک اسلامی دبی به خاطر آنکه به پایه‌های اصلی آن که همان مشتری مداری است پایبند مانده همواره پیشرو در صنعت بانکداری اسلامی است. انعطاف‌پذیری و نوآوری و به روز بودن در کنار اسلامی بودن ابزار تأمین مالی سبب می‌شود هر نوع نیاز مالی مشتری به وسیله راه‌حل‌های جامع طراحی شده، تأمین شود.
کیفیت خدمات و ارزش‌دهی به پول مشتریان از جمله مزیت‌های دیگر این بانک است. این بانک تمام اصول سازنده اسلامی را در جهت حفظ منافع مشتری به کار می‌گیرد و از این طریق به مشتری کمک می‌کند تا بانکداری امن و قابل اطمینان را تجربه کند
خاورمیانه و رخدادها
دبی و شکوفایی بدون ریشه
سرانجام بحران مالی جهانی، رسماً دامن امارات را گرفت و دبی از طلبکاران خود خواست که در پی وصول طلب خود نباشد و کاسه خود را به‌طرف ابوظبی دراز کرد تا شاید امیرنشین رقیب به کمک آید.
دبی در جریان جنگ تحمیلی، سود گزافی از راه صادرات مجدد کالا به ایران کسب کرد و منطقه «جبل علی» شکوفا شد و «کیش» را از رونق انداخت. پس از آن‌هم روشن شد که دوران استعمار و قیمومیت بریتانیا بر هنگ‌کنگ به سر آمده است و سرمایه‌های غربی انباشته در آنجا راه و جای جدیدی می‌جستند.
به‌تدریج، دبی سرزمینی برای سرمایه‌گذارانی شد که در پی سود و بهره‌های فوری بودند. دولت دبی نیز تمامی امکانات مالی را فراهم کرد، از تسهیلات مالیاتی گرفته تا اعطای اقامت دائم یا نود و نه ساله. دبی و هم امارات، از سرزمین‌هایی بی‌حاصل و قبیله‌ای، در دهه هفتاد میلادی قرن گذشته به بهشت جدیدی برای گردش سرمایه تبدیل شدند و برج‌ها یکی پس از دیگری برافراشته شد.
انباشت سرمایه، الزامات اجتماعی خود را به همراه آورد و کلوپ‌های شبانه و کنسرت‌ها و … به آن ضمیمه شد تا هر چه که می‌توانست عاملی برای سرازیرشدن پول و سرمایه به دبی باشد، فراهم آید. بنگاه‌های سرمایه‌داری فقط دبی جدید را شکل ندادند، بلکه این شهر به مرکزی برای جاسوسی و تجسس از کشورهای هم‌جوار تبدیل شد.
برج الخلیفه
حادثه ۱۱ سپتامبر و برخورد با ثروتمندان عرب در کشورهای غربی نیز در جهت‌دهی سرمایه‌های عربی به دبی، مؤثر افتاد. کم‌کم بانک‌های اسلامی نیز املاک و سهامی در دبی خریدند و به سرمایه‌گذاران خود «سود حلال» پرداختند. برخی مایلند بگویند «حباب» دبی ترکید، ولی باید گفت «دمل چرکین» دبی ترکیده است. اینک مسئولان دبی نگران فرار سرمایه هستند و هنوز در برابر فروش ارزان زمین‌ها و برج‌ها و جزیره‌های مصنوعی مقاومت می‌کنند.
اعلام رسمی بحران در روز عرفه و آغاز تعطیلات عید قربان در دولت‌های عربی و اسلامی کام بسیاری از صاحبان سپرده در بانک‌های اسلامی را تلخ کرد.
می‌گویند که ابوظبی ۸۰۰ میلیارد تا یک تریلیون دلار پول در بانک‌ها و مؤسسات مالی غربی دارد و به‌راحتی می‌تواند بدهی حدود ۷۰ میلیارد دلاری دبی را پوشش دهد، ولی پسر شیخ زائد، فقط حاضر شده، بخش اندکی از این بدهی را تضمین کند و دست رد به سینه «شیخ محمد» زده است. آیا امیر ابوظبی و رئیس امارات نگران است که این بحران به دبی محدود نماند و به مرکز امارات برسد؟ با اینکه ابوظبی مترصد است که دبی را تضعیف کند تا خود جای آن را بگیرد؟ جواب هر چه باشد، دست کم روشن می‌شود که روابط میان هفت امیرنشین امارات تا چه حد ضعیف است و همگرایی میان آن‌ها تصنعی است تا واقعی.
زمستان سال ۱۳۵۰ سرزمین‌هایی که «امارات مصالحه» یا «ساحل عمان» خوانده می‌شدند و تحت حاکمیت انگلیس قرار داشتند استقلال یافتند و امارات متحده عربی را تشکیل دادند. قرار بود قطر هم به آن بپیوندد، ولی نزاع بر سر ریاست بر امارات و اصرار ابوظبی سبب جدایی قطر شد.
یک دیدگاه بنویسید